İRAN UYGARLIĞI

İRAN UYGARLIĞI

Ø  İran’da ilk olarak Partlar, sonra Medler ve Persler hâkimiyet kurmuşlardır.

MEDLER:

Ø  Medler kuzeybatı İran’a Kafkaslar yoluyla gelmişlerdir.

Ø  İran'ın batısı ile G.D. Anadolu arasında kalan dağlık ve yaylalık bölgede yaşamışlardır. Bölgenin koşulları gereği hayvancılıkla geçinmişlerdir.

Ø  Babillilerle ittifak yapıp Asur devletini yıktılar. Böylece Mezopotamya'da toprak kazandılar.

Ø  Anadolu’ya egemen olmak için Lidyalılarla savaştılar. Savaşlar sonunda Kızılırmak’ı sınır yaptılar.  

Ø  Medlerin bağımsızlığına Persler isyan ederek son vermişlerdir. (MÖ550)

PERS İMPARATORLUĞU DÖNEMİ

·         Persler de kuzeybatı İran’a Kafkaslar yoluyla gelmişlerdir.

·        Dağınık Pers boylarını Kral Kiyrus bir yönetim altında topladı. Büyük bir orduyla Medler üzerine yürüdü ve Med Krallığına son vererek Pers Krallığını kurdu.

·        MÖ.546 ‘da Lidyalılara son vermişler ve Anadolu’yu egemenliklerine almışlardır.

·        Sınırları doğuda Hindistan’dan, batıda Trakya’ya, kuzeyde Kafkasya’dan,  güneyde Basra körfezi ve Mısır’a kadar uzanmıştır.

·        Perslere MÖ.333’te İssos savaşıyla Büyük İskender son vermiştir.

Kültür ve Medeniyet:

·        İmparatorluktu. İmparatorluğun başında “Ülkeler Kralı” veya “Krallar kralı” sayılan bir hükümdar bulunurdu.

·        Pers İmparatorluğu birçok geniş vergi bölgesine (Eyalet – Satraplık) ayrılmıştır. Satraplıkların (Eyaletlerin )başında merkezden atanan ve kralın vekili sayılan asker valiler (Satrap) bulunurdu.

·         Askerliğe önem vermişler devamlı ordu kurmuşlardır.

·        Dinleri, iyilikle-kötülüğün mücadelesi olan Zerdüşt  dinidir. Temizliğin temsilcisi kabul ettikleri ateşi “Ateşgede” denilen tapınaklarda sürekli yakarlardı. Zerdüştlük, Hindistan, Suriye, Anadolu ve Mısır’da da etkili olmuştur.

·        Perslerin Ön-Asya’ ya egemen olmaları, barış ve huzuru sağlamış ve Ticareti canlandırmıştır. Ticaretin gelişmesi için düzenli yollar ve düzenli posta teşkilatları kurmuşlardır.

·        Bütün İmparatorluk sınırları içinde tek para uygulaması yapmışlardır.

·        Çivi yazısı kullanmışlardır.

·        Mezopotamya, Anadolu, Mısır ve Yunan sanatlarından etkilenmişlerdir.