ROMA UYGARLIĞI

ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİ

·           MÖ.133 ‘te Bergama Krallığına son veren Romalılar yaklaşık 100 yıl

lık bir mücadeleden sonra Anadolu’ya egemen oldular.

·           Bu dönemde Anadolu’da bazı şehirler büyümüş ve gelişmiştir.(Antakya, İzmit, İstanbul, İznik)

·           MS.1 ve 2. yy.da Anadolu kentleri o dönemin en zengin ve en önemli sanat merkezleri arasında yer almıştır. (Bergama, Efes, Afrodisyas, Perge, Side, Aspendos, Antakya)

·            İstanbul’da Bozdoğan Su Kemeri, Çemberlitaş, Ankara’da Avgustus tapınağı, Roma Hamamı, Antalya’da Aspendos bu dönemden kalan kalıntılardır.

ROMA MEDENİYETİ

·           Roma kenti Latinler tarafından kurulmuştur.

·           MÖ.30 ile MS.395 tarihleri arası “Roma Çağı” olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemde Roma, Akdeniz havzasının tek, siyasal, askeri, ekonomik, ticari gücüdür.

·            Roma egemenliğini kabul eden şehirler Roma’ya; a-Dostluk antlaşması  b- İttifak antlaşması c- Uyrukluk antlaşması ile bağlanmışlardır.

·           Roma siyasi tarihi; a- Krallık    b- Cumhuriyet  c- İmparatorluk  olarak  üç dönemden oluşur.

·           Krallık döneminde kralı “Senato” denilen ihtiyarlar meclisi teklif eder,” Kuria” denilen halk meclisi  kabul ederdi. Cumhuriyet döneminde Senato’nun seçtiği iki konsül bir yıl süreyle kralın yetkilerine sahip olarak ülkeyi yönetirlerdi. Bunalım dönemlerinde ise “Diktatör” denilen bir kişi geniş yetkilerle 6 ay için başa geçirilirdi. Meclisler İmparatorluk döneminde de varlıklarını sürdürmüşler ancak eski yetkilerini ve etkilerini kaybetmişlerdir.

·            Hz. İsa, Avgustus döneminde Filistin’de Nasıra kasabasında doğmuştur. Tek tanrılı din inancı olan Hıristiyanlığı yaymaya başladı. Sağlığında ona 12 kişi inanmıştır. Bunlara 12 Havariler denilir. Bunlardan özellikle Sen Piyer ve Sen Pol Hıristiyanlığın yayılması ve kurulmasında etkili rol oynamışlardır. Kudüslülerin Hz. İsa’yı şikâyet etmeleri üzerine Hz. İsa çarmıha gerilerek öldürülmek istenmiştir.

·            Romalılar kölelerin ve fakirlerin dini olarak gördükleri Hıristiyanlığı önce yasaklamışlar, İmparator Konstantinus zamanında “Milano Fermanı “(MS.313) ile serbest bırakmışlar, İmparator Büyük Teodosius (379-395) zamanında resmi din ilan etmişlerdir.

·           Roma İmparatorluğu Kavimler göçünün etkisiyle 395 te batı ve doğu olarak ikiye ayrılmış, 476’da Batı Roma, 1453 ‘te Doğu Roma (Bizans)İmp. Sona ermiştir.

·           Roma’da halk; a- Patriciler: Tam vatandaşlık hukukuna sahip, geniş toprakları olan, mecliste oy kullanma hakkına sahip soylu sınıf  b- Plebler: Ticaret mülkiyet gibi bazı haklara sahip olup, askere alınmaz ve oy kullanamazlardı.  c- Yanaşmalar: Çeşitli nedenlerden dolayı hukukunun bir bölümünü kaybeden sınıftı. Bir ailenin yanına yanaşırlar ve onların hizmetlerini görürlerdi. d- Köleler: Hiçbir hakkı olmayanlar olarak  sınıflara ayrılmıştı.

·           Güneş Takvimini bugünkü şekline kavuşturdular

·           Alfabeyi günümüz şekline kavuşturdular.

·           Mimarlıkta olgunlaşarak ilk sivil mimari örnekleri verdiler.

·           Hukuk alanında gelişmişler, 12 levha kanunlarını hazırlamışlar, hukuk’u olgunlaştırmışlardır.

BİZANS İMPARATORLUĞU DÖNEMİ:

·           395’te Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla doğu Roma İmparatorluğu olarak kurulmuştur.

·           En parlak zamanı Jüstinyen ( Justiniaus) (527-565) dönemidir.

·           Bizans’tan günümüze kalan eserlerin en ünlüsü “Ayasofya” dır. Bunun dışında Aya İrini Kilisesi, Fethiye ve Kariye Camileri, Efes’teki St. John bazilikası, Alahan Manastırı, Yerebatan sarayı, İstanbul surları ve su kemeridir.

·           1048 Pasinler savaşıyla başlayan Anadolu’yu yurt edinme mücadelesi,1071 Malazgirt savaşıyla yoğun bir Türk akınına dönüşmüş, kısa sürede Anadolu nüfusunun çoğunluğu Türklerin eline geçmiştir. 1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u almasıyla Bizans İmparatorluğu sona ermiştir.