İSLAM TARİHİ

HZ. MUHAMMED DÖNEMİ

Soyu:

·   Hz.Muhammed, Mekke'nin en büyük ailelerinden, Kureyş kabilesinin kollarından biri olan "Haşimoğulları" ndandır.

·         Babası Abdullah, annesi Âmine'dir. Dedesi Abdülmuttalip ise Mekke'nin ileri gelenlerindendir.

Doğumu ve Çocukluğu:

·         571 yılında Mekke 'de dünyaya gelmiştir.

·         Doğumundan önce babası Abdullah’ı, Altı yaşında Annesini kaybetmiştir.

·         Annesinin ölümüyle sekiz yaşına kadar dedesi Abdülmuttalib’in, sonra da amcası "Ebu Talip" in yanında yaşamını sürdürmüştür.

·         Amcası Ebu Talip'in yanında ticareti öğrenmiş, Arabistan dışında Suriye, Yemen bölgelerini tanımıştır.

Gençliği:

·         Hz. Muhammed, putlara tapmaz, doğruluktan ayrılmaz, yalan söylemez, kimseyi kırmaz özellikleriyle,  akıllı ve olgun davranışlarıyla, doğru sözlülüğü ve güvenilirliğiyle Kureyşliler arasında saygınlık kazanmıştır. Bundan dolayı "Muhammedü'l Emin" ( Güvenilir Muhammed ) denilmiştir.

·         Ticaret işleriyle uğraşan, Kureyş'in saygın ve zengin hanımlarından olan Hz.Hatice'nin yanında çalışmaya başlamış, bir dönem sonra onunla evlenmiştir.

·         Kâbe’nin onarımından sonra kutsal sayılan "Hacer ül Esved" in yerine konulması sırasında, Kabilelerin anlaşamamaları üzerine çözüm için Hz.Muhammed'e başvurmaları, onun saygı duyulan, sorunları çözebilecek güce sahip, uzlaştırıcı, kişilik özelliklerini gösterir.

Peygamber oluşu:

·         Tek bir tanrı, yaratıcı olduğunu düşünen Hz.Muhammed, zaman zaman Mekke yakınlarındaki Hira Mağarasına giderek, burada düşünceleriyle başbaşa kalmıştır.

·         610 yılının Ramazan ayının 27. gecesi Cebrail aracılığıyla ilk vahiy kendisine ulaştırılmıştır.

İlk Müslümanlar:

·         Hz. Muhammed'in İslamiyet'e çağrısı ile ona ilk inananlara ilk Müslümanlar denilir.

·         Hz. Hatice,  Hz. Ali,  Hz. Ebubekir, Zeyd'dir

Mekke Döneminde Meydana Gelen Olaylar:

·         İslamiyet'in giderek yayılmaya başlaması üzerine Mekkeliler, Müslümanlar üzerindeki baskı ve işkencelerini artırdılar. Bunun üzerine Hz. Muhammed, Müslümanlardan isteyenlerin Habeşistan'a göç etmesine izin verdi. Hıristiyan Habeş hükümdarının kendileri gibi tek Tanrı inancını benimsemesi ve Müslümanlara iyi davranacağım düşünmesi Hz. Muhammed'in bu kararı almasında etkili olmuştur.

·         Mekkeliler, Müslümanlarla her türlü ilişkilerini kesmişler. Bu durum üç yıl sürmüştür. Ticarî ilişki ve akrabalık bağları gibi nedenlerle boykot kaldırıldı.

·         Hz. Muhammed'in eşi Hatice ve amcası Ebu Talip'in aynı yıl içinde ölmelerinden sonra Mekkelilerin Müslümanlar üzerindeki baskıları artmış, bunun üzerine Hz. Muhammed, hem İslamiyet'i yaymak hem de güvenilir bir yer bulmak amacıyla Taif  kentine gitmiştir. Ancak Taif'liler Hz. Muhammed’e iyi davranmamışlardır.

Akabe Biatları ( Bağlılık ) :

·         Medine'deki Hazreç kabilesinden altı kişi, Hac için Mekke'ye geldiklerinde Hz. Muhammed'le görüşmeleri sonucu, İslamiyeti kabul etmişler, dönüşlerinde Medine'de İslamiyet'i yaymaya başlamışlardır. Bunun sonucunda 621 'de bir gurup Medineli, Akabe'de Hz. Muhammed’le görüşmüş, ona bağlı kalacaklarına ve sözlerini tutacaklarına söz vermişlerdir. Bu olaya  " I. Akabe Biatı denilir. "

·         622'de bir gurup Medineli daha, Hz. Muhammed’le Akabe'de yeniden görüşmüş, İslamiyet'in buyruklarını yerine getireceklerine, Hz.Muhammed’i koruyacaklarına söz vermişler ve onu Medine'ye davet etmişlerdir. Bu olaya da II. Akabe Biatleri denilir.

·         Akabe Biatları, Müslümanların Mekke'den Medine'ye göçüne, Hicret’e yol açmıştır.

Hicret  (622-Eylül ) :

·         Hz. Muhammed'in, Müslümanlarla birlikte Mekke'den Medine'ye göç olayına "Hicret" denilir.

·         Mekke'den Medine’ye göç edenlere "Muhacir" , Medine'de onları karşılayıp yardım edenlere "Ensar" denilir.

Sonuçları:

·         Hicret olayı ile İslamiyet'in yayılışı hızlandı

·         Hz. Muhammed ve Müslümanlar, Mekkelilerin baskısından kurtuldu.

·         Medine Emirnamesi ( Anayasası) hazırlanarak uygulamaya koyuldu

·         Hz. Muhammed, Medine'deki Arap ve Yahudi kabileleriyle görüşerek toplumsal barışı sağladı.

·         İslam Devletinin temelleri atıldı.

·         Hicri takvime başlangıç olmuştur.

HZ. MUHAMMED'İN SİYASİ VE ASKERİ ETKİNLİKLERİ

a. BEDİR SAVAŞI  (624)  :

Nedeni: Mekkelilerin, Medinelilere ekonomik baskı yapması üzerine, Hz. Muhammed’in Suriye'den Mekke'ye dönen bir Kureyş kervanını ele geçirmek istemesi.

Gelişme: Mekkeliler yenilgiye uğratıldılar. Bazı Mekkeliler tutsak alındılar. Zengin olanlar fidye karşılığı, okuma yazma bilenler on kişiye okuma-yazma öğretmeleri karşılığı, bazıları da karşılıksız serbest bırakıldılar.

 Sonuçları:

·         Müslümanların ilk büyük savaşı ve başarısıdır.

·         Hz. Muhammed’in dini ve siyasi gücü artmıştır.

·         Putperest kalan Medineliler de İslamiyet'i kabul etmişlerdir.

·         Hz. Muhammed’in esirler, yaralı düşman askerlerinin durumu ve ganimet'le ilgili uygulamaları, İslam Savaş Hukukuna temel oluşturmuştur.

b.  UHUT  SAVAŞI  (625)  :

Nedeni: Mekkelilerin, Bedir savaşı yenilgisinin öcünü almak ve kervan yolları güvenliğini sağlamak istemesi.

Gelişme: Medine yakınlarındaki Uhud dağı eteğinde yapılan savaşta, okçuların yerlerini terk etmeleri üzerine Müslümanlar yenilgiye uğradılar. Hz. Muhammed yaralanmış, amcası Hz. Hamza şehit olmuştur.

Sonuç:

·         Müslümanların yenilmesinin temel sebebi, askerlerden bir bölümünün ganimet paylaşımına yönelerek, yerlerini terk etmeleridir.

·         Mekkeliler, yenilgiye uğratmalarına rağmen, Müslümanları yok edememişlerdir.

c.   HENDEK SAVAŞI  (627)  :

Nedeni: Hayber’de bulunan Yahudilerin, Mekkeliler ve çevre kabilelerle ittifak oluşturarak, Müslümanları yok etmek istemeleri.

Gelişme: Uhud savaşından ders alan Müslümanlar, savunma savaşı yapmaya karar verdiler. İran'lı bir Müslüman olan Selman-i Farisi'nin önerisiyle, Medine'nin saldırıya açık olan yerlerine, insanların geçemeyeceği genişlikte Hendek kazıldı.

Sonuç:

·         Aralarında tam bir anlaşma ve birlik bulunmayan Mekke ordusu istediğini elde edemeyeceğini anlamış ve geri çekilmiştir.

·         Mekkelilerin saldırı gücü tükenmiş ve savunmaya çekilmişlerdir.

·         Müslümanların son savunma savaşıdır. Saldırı sırası Müslümanlara geçmiştir.

ç.   HUDEYBİYE ANTLAŞMASI  (628) :

Hz. Muhammed, Müslümanlarla birlikte Kâbe’yi ziyaret etmek üzere yola çıkmış, ancak Kureyşliler kuvvet göndererek, Müslümanların Mekke'ye girişine engel olmuşlardır. Bunun üzerine Hudeybiye denilen yerde, taraflar arasındaki görüşmelerden sonra antlaşma imzalanmıştır.

Maddeleri:

·         Müslümanlar Kâbe’yi ertesi yıl ziyaret edebilecekler ve üç günden fazla kalmayacaklar

·         Mekkeli bir kimse İslamiyet'i kabul edip, Hz. Muhammed’in yanına sığınırsa, velisinin isteği üzerine geri verilecek, fakat bir Müslüman Mekke'ye sığınırsa geri verilmeyecek

·         Taraflardan her ikisi de istedikleri kabilelerle anlaşma yapabilecekler, fakat askeri yardım yapmayacaklar

·         İki taraf birbirleriyle on yıl savaşmayacaklardı.

Önemi:

·           Mekkeliler, Müslümanların siyasî varlığını resmen kabul ettiler.

·           Barış ortamının oluşması İslamiyet'e geçişi hızlandırdı.

·           Mekke'nin fethi kolaylaştı.

d.  HAYBER'İN FETHİ  ( 629 ) :

Nedeni: Medine'nin kuzeyinde, Şam ticaret yolu üzerinde bulunan Hayber, Yahudilerin elindeydi. Yahudiler Müslümanlar için tehlike oluşturuyorlardı. Buranın alınması aynı zamanda, Şam ticaret yolunun ele geçirilmesini ve güvenliğini sağlayacaktı.

Gelişme: Hz. Muhammed, Haberlilerin savunma yapmasına fırsat vermeden hızlı hareket etmiş, Hayber'i kuşatarak almıştır.

Önemi: 

·         Yahudi sorunu çözümlenmiş

·         Şam ticaret yolunun güvenliği sağlanmıştır.

Not: Yahudilere, ödeyecekleri vergi karşılığı (Tarımdan elde ettikleri ürünün yarısı) topraklarında oturma hakkı tanındı.

e. MUTE SAVAŞI ( 629 ) :

Nedeni: Bir Müslüman elçisinin,  Bizans'a bağlı Gassaniler tarafından şehit edilmesi.

Gelişme ve Sonuç: Hz. Muhammed Zeyd bin Harise ( azatlısı) komutasındaki bir orduyu, Gassaniler üzerine göndermiş, Mute yakınlarında; Bizans -Gassani -Arap kuvvetlerinden oluşan orduyla yapılan savaşı Müslümanlar kaybederek geri çekilmek zorunda kalmışlardır. ( Zeyd ve ondan sonraki iki ordu komutanı şehit olmuş, bunun üzerine yönetimi eline alan Halid Bin Velid, Müslümanları daha fazla kayba uğratmamak için geri çekmiştir.)

Önemi: Müslümanların Bizans'la yaptıkları  ilk savaştır.

f.  MEKKE ' NİN  FETHİ  ( 630 ) :

Nedeni:

·         Kureyşliler, Hudeybiye antlaşması koşullarını, kendi taraflarında olan bir kabileyi destekleyerek bozdular.

·         Kureyşlilerin Müslümanlar aleyhindeki etkinliklerinin sona erdirilmek istenmesi

·         Kâbe' nin putlardan temizlenmek istenmesi.

Gelişme: Hz. Muhammed kalabalık bir orduyla, Mekke'yi her yönden kuşatmış, direnemeyeceklerini anlayan Mekkeliler teslim olmuşlardır.

Önemi: 

·         İslamiyet'in yayılmasını hızlandırmıştır.

·         Arap yarımadasının fethine ortam hazırlamıştır.

·         Kâbe, putlardan temizlenmiştir.

g.  HUNEYN SAVAŞI   ( 630 )  :

Nedeni: Mekke’nin fethi üzerine, İslamiyeti kabul etmeyen Arap kabilelerinin, Taiflilerin de desteğiyle bir ordu hazırlayıp, Müslümanlara saldırmak istemesi.

Gelişme ve Sonuç: Mekke yakınlarındaki Huneyn vadisinde yapılan savaşı, Hz.Muhammed komutasındaki Müslümanlar kazandılar. Kaçanlar Taif' e sığındı.

h.  TAİF'IN KUŞATILMASI  (630)   :

Huneyn savaşından sonra, Hz. Muhammed, Taif'i kuşatmış, ancak burasının savunmaya elverişli konumundan dolayı başarılı olamamış, kuşatmayı kaldırmak zorunda kalmıştır. Taifliler bir yıl sonra kendileri İslamiyet'i kabul etmişlerdir.

ı.  TEBÜK SEFERİ    (631)   :

Nedeni:

·      Bizans İmparatoru Herakleios' un, İslamiyetin yayılmasını engellemek amacıyla, büyük bir orduyla Arap Yarımadası üzerine sefere çıktığı haberlerinin ( söylenti ) alınması.

·         Bunun üzerine Hz. Muhammed’in, Mute yenilgisinin olumsuz etkilerini silmek ve Bizanslıların Arabistan'a girmesine engel olmak istemesi.

Önemi:

·         Hz. Muhammed'in son seferidir.

·         Hz. Muhammed döneminde Müslümanlar en geniş sınırlara ulaşmışlardır.

HZ. MUHAMMED' İN SON ZAMANLARI VE VEFATI:

 a. VEDA HACCI VE VEDA HUTBESİ:

Hicret'in onuncu yılında Hz. Muhammed Mekke' ye Hacca gitmiştir. Bu onun son ziyareti olduğu için Veda Haccı ( Haccü'l Veda ) olarak, burada Müslümanlara yaptığı konuşma da "Veda Hutbesi " olarak adlandırılmıştır. Veda Hutbesi'nde Hz. Muhammed; bütün insanların eşit olduğunu, Müslümanların kardeş olduğunu, birbirlerinin canlarına ve mallarına kastetmemelerini, kötü alışkanlıklardan vazgeçilmesini, kadınlara iyi davranılmasını, istemiştir.

b.      HZ. MUHAMMED'İN VEFATI  (632):

Hz. Muhammed, Veda Haccı'ndan sonra Medine'ye dönmüş, Bizans'a karşı yeni bir sefer hazırlığında iken hastalanarak, 8 Haziran 632 tarihinde altmış üç yaşında iken vefat etmiştir.